کد مطلب:1396 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

مقصود از جامعهشناسي تحقيقي و جامعهشناسي نظري چيست؟

مقصود از جامعهشناسي تحقيقي، آن جامعهشناسي علمي است كه مسائل استنباط شده آن به علل و قوانين روشن و مستقيم مستند بوده باشد، بطوريكه هر محقق آگاه با علم به وجود رابطة عليت ميان يك عامل و نمود اجتماعياش بتواند مسئله مفروض را استنباط كند. مانند شيوع چند شخصيتي در افراد يك جامعه، اين نمود مسلماً مانند ساير نمودها نتيجة علتي است كه بوجود آمده است، اين پديده در جامعهايكه اميرالمؤمنين(ع) حكومت ميكرده شيوع داشته است. هر محقق آگاهي كه با مشاهدة چنين نمودي بسراغ پيدا كردن علت آن ميرود ممكن است با يك يا چند علتي كه متذكر ميشويم روياروي شود:
1- نفوذ ايدههاي متضاد در آن جامعه، زيرا نفوذ ايدههاي متضاد در يك جامعه يكي از قطعيترين و روشنترين عوامل چند شخصيتي انسانهاست.
2- ميتواند با مشاهدة نقص و اختلال در شخصيت، فعاليتهاي سودمند يك جامعه مانند؛ عامل اقتصاد را پي بگيرد، زيرا عامل اقتصاد، نمود مزبور را بعنوان يك معلول جبري در دنبال خود مياورد.
3- علت چند شخصيتي بودن را ميتوان در ضعف شخصيت نيز جستجو كرد و اين در موقعي است كه ناتوايي شخصيت موجب سرعت انعطاف آن در مقابل انگيزهها ميگردد.
4- هوي و هوس و لذتگرايي.
جامعه شناسي نظري عبارت است از دو قسم شناسائي كه بطور مختصر متذكر ميشويم:
1- بحث و كاوش درباره عوامل غير مستقيم و يا دقيق و پوشيده از نگرشهاي سطحي نمودهاي اجتماعي. مانند بحث و بررسي درباره يك هماهنگي مبهم ميان افراد و گروههاي يك جامعه كه نه علت ايدئولوژيكي مكتبي دارد و نه حقوقي و نه نژادي و هم ميهني. آيا اين هماهنگي بعلت يك موضوع دفاعي بوجود آمده است؟ آيا عامل زيباجويي باعث چنين هماهنگي گشته است؟ آيا عشق به خود نظم و انضباظ چنين هماهنگي را نتيجه داده است؟ پيدا كردن يك نظريه براي نمود مزبور كار جامعهشناسي نظري است.
2- جستجوي قوانين يا پيدا كردن كميت و كيفيت يك قانون جامعه شناسي كه بتواند براي حلّ و فصل مسائل مربوط به جامعهشناسي سودمند بوده باشد.

---

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 23
آية الله محمدتقي جعفري